Zasady i procedury importu towarów – przewodnik dla przedsiębiorców

Przywóz towarów z krajów spoza Unii Europejskiej wymaga odprawy celnej, której procedury i wymagania prawne bywają skomplikowane. Przed dopuszczeniem towaru do obrotu konieczne jest zdobycie odpowiedniej dokumentacji oraz uwzględnienie potencjalnych należności celnych i wymaganych certyfikatów, dokumentów, atestów lub zezwoleń.

Czym jest import towarów?

Import towarów zdefiniowany został w art. 2 pkt. 7 ustawy o podatku VAT jako przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (spoza terytorium UE) na terytorium Unii Europejskiej.

Pojęcie importu towarów nie obejmuje zatem przywozu towarów z terytorium krajów Unii Europejskiej na terytorium Polski, które to zdarzenie w zależności od okoliczności kwalifikowane jest jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, bądź też jako nabycie na zasadach obowiązujących dla obrotu krajowego.

Podmiotami, na których ciąży obowiązek podatkowy w imporcie towarów zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:

• na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, w tym również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zwiększone w części lub w całości albo została zastosowana została preferencyjna, obniżona lub zerowa stawka celna,
• uprawnione do procedury uszlachetniania czynnego lub procedury odprawy czasowej, w tym również, na które zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki osoby uprawnionej do korzystania z procedury,
• dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Co dalej po zakupie towaru?

Po zakupie towarów w krajach trzecich i planowaniu ich importu do UE, pierwszym krokiem jest uzyskanie numeru EORI. Czym jest numer EORI i w jaki sposób można go uzyskać, możesz przeczytać: Numer EORI – jak go uzyskać? – Agencja Celna Wega.

Następnie należy zgromadzić całą niezbędną dokumentację do odprawy celnej importowej, w tym fakturę handlową, list przewozowy i świadectwa pochodzenia produktów. W zależności od rodzaju importowanego towaru, może się okazać, że będą potrzebne dodatkowe dokumenty.

Kolejnym krokiem jest złożenie zgłoszenia celnego, które można zrobić samodzielnie lub za pośrednictwem agencji celnej. Agencja może przejąć cały proces odprawy celnej.

Dokumenty potrzebne do wykonania odprawy importowej

By dokonać odprawy przywozowej konieczne jest przedstawienie poniższych dokumentów:

• faktura handlowa wystawiona przez eksportera,
• świadectwo pochodzenia towaru lub zapis o kraju pochodzenia w przedstawionych dokumentach,
• specyfikacja załadunkowa (packing list) z podstawowymi danymi,
• list przewozowy, w zależności od rodzaju transportu np. CMR, CIM, Bill of Lading,
• fakturę za transport oraz ubezpieczenie (w zależności od rodzaju warunków dostawy).

Dodatkowo, w zależności od typu przewożonych produktów do odprawy celnej przedstawia się:

• certyfikat CE,
• pozwolenie na przywóz lub wywóz,
• świadectwo CITES,
• świadectwo FLEGT,
• certyfikat fumigacji,
• certyfikat składu, certyfikat jakości,
• pozwolenie na przywóz lub wywóz,
• umowa licencyjna,
• decyzję służb granicznych o zezwoleniu na wprowadzenie towaru do obrotu: Sanepid, WIJHARS, Graniczna Kontrola Weterynaryjna, WIORIN.

Proces odprawy celnej importowej

Odprawa celna polega na sprawdzeniu towaru przez funkcjonariuszy celno-skarbowych pod względem zgodności z dokumentacją i regulacjami danego kraju, co zazwyczaj odbywa się online. W przypadku zgodności towar zostaje dopuszczony do obrotu.

Jednak może się zdarzyć, że towar lub jego partie zostaną wytypowane do kontroli. Wtedy funkcjonariusze służby celno-skarbowej fizycznie sprawdzają przesyłkę. Co ważne w takiej kontroli można uczestniczyć osobiście lub możesz wskazać osobę (np. agenta celnego) do reprezentowania firmy przy kontroli celnej.

Towar może być fizycznie sprawdzany pod kątem zgodności z załączoną dokumentacją. Sprawdzona wtedy zostanie m.in. poprawność zastosowania stawki celnej, czy kwestie dotyczące pochodzenia towaru oraz elementy kalkulacyjne wpływające na wysokość należności celnych przywozowych.

Ostatnim etapem jest uiszczenie opłat celno-skarbowych. Należy pamiętać, że odnotowanie wpłaty na koncie urzędu celno-skarbowego daje podstawę udostępnienia przedsiębiorcy towaru, który może zostać wprowadzony na rynek. Można również skorzystać z zabezpieczenia generalnego. 

Rodzaje odprawy celnej

Odprawa celna może przyjmować różne formy w zależności od przeznaczenia towarów, ich rodzaju czy też wymagań prawnych. W handlu międzynarodowym należy znać poniższe rodzaje odprawy celnej:

odprawa celna ostateczna (dopuszczenie do obrotu) – odprawiony towar po uprzednim uregulowaniu należności celno-podatkowych, nabywa status towaru wspólnotowego i możliwe jest swobodne dopuszczenie go do obrotu,

odprawa celna czasowa (warunkowa) – dotyczy towarów, które są tymczasowo wprowadzone na terytorium celne danego kraju, a po określonym czasie zostają wywiezione z powrotem. Ten rodzaj odprawy stosuje się najczęściej w przypadku produktów wystawianych na targach lub do prac konkursowych.

Dokonanie odprawy celnej

Odprawa celna wykonywane jest w celu dopuszczenia towaru do obrotu. Przez procedurę dopuszczenia do obrotu (DDO) – produkty stają się towarem wewnątrzwspólnotowym. Można tego dokonać:

• elektronicznie przesyłając plik w Automatycznym Systemie Importu (AIS),
• pisemnie, przez wypełnienie formularza SAD,
• ustnie, lecz efektywne jest to tylko w przypadku towarów nieprzeznaczonych do obrotu oraz niektórych tych o charakterze handlowym oraz towarów zwróconych.

Wysokość należności celno-skarbowych

Import towarów wiąże się nie tylko z opłaceniem cła ale również na importerze spoczywa obowiązek opłacenia podatku VAT. 

Należne cło oblicza się na podstawie sumy transportu towaru poza Unią Europejską oraz wartością celną. Innymi słowy, podana stawka celna jest mnożona przez sumę wartości zamówienia oraz koszty przesyłki. 

Podstawą do obliczenia podatku VAT jest wartość celna, obliczone wcześniej należności celne oraz koszty transportu, te poza UE jak i te w UE. Sumę wartości mnoży się przez wysokość VAT np. 23%. Uzyskana wartość to należności skarbowe.

Należności skarbowe uiszczane są z tytułu odprawy towarów.

Podstawa opodatkowania z tytułu importu towarów

Podstawą opodatkowania w imporcie towarów zgodnie z przepisami ustawy o VAT jest:

• wartość celna powiększona o należne cło (zgodnie z dokumentem SAD),
• jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy.

Ustawa o VAT przewiduje również szczególny sposób wyliczenia podstawy opodatkowania w przypadku importu towarów objętych procedurą uszlachetniania biernego oraz importu towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych, a także procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. W przypadku importu towarów objętych procedurą uszlachetniania biernego, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością celną produktów kompensacyjnych lub zmiennych dopuszczonych do obrotu, a wartością towarów wywiezionych czasowo, powiększoną o należne cło. Natomiast w imporcie towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przewozowych oraz procedurą przetwarzania pod kontrolą celną, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło, które byłoby należne gdyby towary te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu.

W przypadku importu przepisy o podatku dochodowym zarówno dla osób prawnych jak i fizycznych wskazują jedynie, że koszty w walutach obcych przelicza się na polskie złote według średnich kursów NBP ogłaszanych w dniu poprzedzającym poniesieniu kosztu. W praktyce do wyceny zakupionych z importu towarów przyjmuje się średni kurs NBP, stosowany przez urzędy celne do ustalenia wartości celnej i widniejący w dokumencie odprawy celnej SAD.

W jaki sposób ułatwić proces odprawy celnej importowej?

Aby uprościć proces odprawy celnej, warto skorzystać z usług agencji celnej. Agencja reprezentuje przedsiębiorcę przed urzędem celno-skarbowym, weryfikuje i przygotowuje dokumentację oraz oblicza opłaty celno-podatkowe. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą uniknąć stresu związanego z procedurami celno-skarbowymi i mieć pewność, że ich towary zostaną dopuszczone do obrotu.