Czym jest kontyngent taryfowy?

Kontyngent taryfowy to określona ilość lub wartość towaru, która w ustalonym okresie (tzw. okresie kontyngentowym) może zostać przywieziona do UE i dopuszczona do obrotu przy zastosowaniu preferencyjnych stawek celnych. Te preferencyjne stawki mogą być obniżone w stosunku do stawek konwencyjnych lub nawet wynosić 0%. Po wyczerpaniu limitu kontyngentu bądź po zakończeniu okresu jego obowiązywania, stosuje się standardowe stawki celne zgodne z taryfą celną. 

Głównym celem stosowania kontyngentów taryfowych jest wsparcie unijnych przedsiębiorców poprzez umożliwienie im dostępu do surowców, półproduktów lub komponentów bez konieczności ponoszenia pełnych kosztów celnych określonych w wspólnej taryfie celnej.

Kontyngent taryfowy, nazywany jest  także kontyngentem celnym, działa w Unii Europejskiej zgodnie z art. 31 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Wraz z taryfą celną, która obejmuje stawki celne, plafony taryfowe, zawieszenia oraz dodatkowe cła, kontyngenty taryfowe stanowią jeden z mechanizmów handlowych regulujących wymianę towarową UE z krajami spoza Wspólnoty.

Różnica między zawieszeniem celnym a kontyngentem taryfowym

Zarówno zawieszenie celne, jak i kontyngent taryfowy to instrumenty polityki handlowej, które umożliwiają obniżenie lub zniesienie ceł na towary importowane do Unii Europejskiej, ale różnią się mechanizmem działania.

1. Zawieszenie celne

• Polega na całkowitym lub częściowym zniesieniu cła na dany produkt przez określony czas.
• Dotyczy surowców, półproduktów i komponentów, których nie produkuje się lub produkuje się w niewystarczających ilościach w UE.
• Nie ogranicza ilości towarów – każdy importer może skorzystać z preferencyjnej stawki celnej przez cały okres obowiązywania zawieszenia.
• Stosowane głównie w celu obniżenia kosztów produkcji dla firm unijnych.

2. Kontyngent taryfowy

• Również umożliwia obniżenie lub zniesienie cła, ale tylko dla określonej ilości towaru.
• Po wykorzystaniu ustalonego limitu (kontyngentu) obowiązują standardowe stawki celne.
• Może być stosowany zarówno do surowców, jak i gotowych produktów.
• Często wykorzystywany w negocjacjach handlowych między państwami.

Podsumowując, zawieszenie celne jest korzystne dla firm importujących surowce i komponenty bez ograniczeń ilościowych, natomiast kontyngent taryfowy pozwala na preferencyjne cła, ale w ograniczonej ilości.

Produkty, dla których nie przyznaje się kontyngentu taryfowego

Niektóre towary są wyłączone z możliwości przyznania kontyngentu taryfowego, w tym:

• Produkty objęte umową na wyłączność;
• Towary będące przedmiotem handlu między powiązanymi stronami posiadającymi wyłączne prawa własności intelektualnej do ich produkcji;
• Towary, których opis zawiera specyficzne terminy odnoszące się do konkretnej firmy (np. nazwy firmowe, specyfikacje, numery artykułów).

Jak sprawdzić, czy dany produkt objęty jest kontyngentem taryfowym?

Aby zweryfikować, czy dany towar podlega kontyngentowi taryfowemu, można skorzystać z systemów taryfowych ISZTAR lub TARIC. Wystarczy wprowadzić kod celny produktu lub przejrzeć drzewko nomenklatury, by znaleźć szczegółowe informacje. Jeśli znany jest numer identyfikacyjny kontyngentu, można skorzystać z funkcji „Wyszukiwanie kontyngentu”. W tych systemach dostępne są dane dotyczące aktualnych sald, wartości kontyngentu oraz jego okresu obowiązywania.

Jak skorzystać z kontyngentu taryfowego?

Aby móc skorzystać z kontyngentu taryfowego, firma musi spełnić następujące warunki:

• Posiadać siedzibę na terenie Unii Europejskiej;
• Być zarejestrowana w państwie członkowskim UE do celów VAT;
• Złożyć oświadczenie o niezależności.

Dodatkowo przedsiębiorca powinien złożyć odpowiedni wniosek i uzyskać pozwolenie na wykorzystanie kontyngentu taryfowego przed jego wyczerpaniem. Przyznawaniem kontyngentów zarządza Dyrekcja Generalna ds. Podatków i Unii Celnej Komisji Europejskiej (dla towarów przemysłowych) oraz Dyrekcja Generalna Komisji ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (dla towarów rolno-spożywczych).

Jakie branże najczęściej korzystają z kontyngentów taryfowych?

Kontyngenty taryfowe są szeroko wykorzystywane w różnych sektorach gospodarki, m.in.:

• Przemysł tekstylny i odzieżowy – np. import bawełny i tkanin;
• Przemysł hutniczy – np. stal nierdzewna z krajów trzecich;
• Rolnictwo i przemysł spożywczy – np. owoce cytrusowe, warzywa, mięso czy produkty regionalne;
• Branża chemiczna – np. import surowców wykorzystywanych w produkcji farmaceutyków czy tworzyw sztucznych.

Wyzwania związane z kontyngentami taryfowymi

Choć kontyngenty taryfowe przynoszą wiele korzyści, ich stosowanie wiąże się z pewnymi wyzwaniami:

1. Szybkie wyczerpanie limitów – niektóre kontyngenty, zwłaszcza dotyczące stali czy tekstyliów, są wykorzystywane błyskawicznie.
2. Złożoność procedur – proces aplikowania o kontyngent może być skomplikowany.
3. Brak dostępu do aktualnych danych – w niektórych przypadkach trudność może stanowić uzyskanie aktualnych informacji o dostępnych limitach kontyngentowych.

Podsumowanie

Kontyngenty taryfowe stanowią istotne narzędzie w regulacji handlu międzynarodowego, pozwalając na optymalizację kosztów importu i wspieranie unijnych przedsiębiorstw. Dzięki nim importerzy mogą sprowadzać niektóre towary na preferencyjnych warunkach, co sprzyja konkurencyjności i rozwojowi rynku. Jednak ich skuteczne wykorzystanie wymaga znajomości procedur i bieżącego monitorowania dostępnych limitów.